04.02.2020
Promocija knjige „Ratna dejstva Užičke vojske 1914. godine”
U Atrijumu Doma Vojske Srbije danas je predstavljena knjiga „Ratna dejstva Užičke vojske 1914. godine” autora Luke Nikolića. Knjiga je objavljena u oktobru 2019. godine, u izdanju Predstavništva Republike Srpske u Srbiji, Radio-televizije Srbije i novosadske izdavačke kuće „Prometej”, a bavi se ratnim operacijama srpske vojske tokom 1914. godine. Autor je ovu knjigu pisao sa velikom dozom emocija – jer je u tom ratu izginula gotovo cela muška populacija njegove porodice.Na promociji su govorili recenzenti – prof. dr Miloš Ković i Milisav Sekulić, general u penziji, i autor.
Profesor dr Ković istakao je da knjiga pripada glavnom toku srpske vojne istoriografije i da je pisana u dobroj tradiciji na koju su nas navikli pretdhodni pisci srpske vojne istorije. Zasnovana je na pa
žljivim i dugotrajnim istraživanjima, pre svega arhivske građe iz dva arhiva – Arhiva SANU i Vojnog arhiva. U arhivu SANU su, prema rečima prof. dr Kovića, posebno pažljivo iskorišćeni papiri zaostavljština pukovnika Dragutina Milutinovića, komandanta Drinske divizije 2. poziva, dok je iz Vojnog arhiva iskorišćeno mnogo toga vezano za ratne operacije Užičke vojske. Osim toga, autor je koristio periodiku, štampu i naravno rezultate istraživača koji su se pre njega bavili bliskim temama.Knjiga sadrži mape i kratke biografske podatke pojedinih komandira i komandanta koji su bili na čelu jedinica Užičke vojske. Profesor Ković je izdvojio nekoliko vanserijskih ličnosti, pukovnika Dragutina Milutinovića, komandanta Šumadijske divizije 2. poziva, oficira od karijere, i svedočenje koje baca novu svetlost na do sada malo poznate okolnosti pod kojima je poginuo major Kosta Todorović, komandant zlatiborskog odreda u sastavu Užičke vojske.
Prikazujući dejstva Užičke vojske (jedinice koja je imala strategijski značaj – nivoa armije, jer je bila direktno vezana za Vrhovnu komandu) koja su se odvijala na pomoćnom pravcu operacija koje je izvodila srpska vojska tokom prve ratne godine u Velikom ratu, u ovom je delu je na objektivan način predstavljena uloga koju je ta vojska odigrala u zaštiti levog krila srpskih armija. U tim operacijama Užička vojska je u septembru 1914. vodila borbe na prostoru Romanije i Podrinja, u današnjoj Republici Srpskoj, gde je imala snažnu podršku domaćeg srpskog stanovništva.
U knjizi su hronološki dati događaji na celoj širini fronta, a najvažniji okršaji prikazani su sa nešto više detalja – na Mačkovom kamenu, na Gučevu, na Maljenu.
Udarna snaga Užičke vojske bila je Šumadijska divizija 2. poziva koja je podnela naročita naprezanja i zabeležila velike uspehe, ali i najveće gubitke. Autor navodi da je u borbama tokom 1914. iz stroja te divizije iz
bačeno oko 7.000 oficira, podoficira i vojnika, oko 1.200 je poginulo i više od 4.000 ranjeno. To je polovina od gubitaka cele Užičke vojske – oko 14.000 oficira, podoficira i vojnika, od čega je oko 2.500 poginulo, oko 7.800 ranjeno i obolelo i oko 3.500 nestalo. Ti podaci dobijaju na značaju ako se ima na umu udeo Užičke vojske u ukupnim gubicima srpske vojske u 1914. godini, koji su iznosili 69.022 poginula, umrla i nestala ratnika.Podaci koji su izneti u knjizi na najbolji način svedoče o intenzitetu i žestini borbi koje su sastavi i grupacije Užičke vojske vodili tokom petomesečnih borbi i potvrđuju nesebično žrtvovanje vojnika, podoficira i oficira za slobodu Srbije.
General u penziji Milisav Sekulić istakao je autorova istraživanja u Velikom ratu, koja su rezultirala rekonstrukcijom srpskih vojnih grobalja u Tunisu, na osnovu podataka do kojih je upravo došao Luka Nikolić.– Vraćajući na nadgrobna obeležja imena 1.413 srpskih ratnika koje je Srbija izgubila, Luka Nikolić je uspeo da se izbori protiv zaborava i na najbolji način oduži ne samo svom dedi već i svakom od onih 2.622 srpska ratnika čija su imena od tada na ponos potomcima zasijala punim sjajem. Ova borba rezultirala je knjigom „Ratna dejstva Užičke vojske 1914. godine” koja predstavlja autorov spomenik palim ratnicima – istakao je generala Sekulić.
Autor je na kraju istakao da su kroz dosadašnju literaturu, žestina borbi kao i podvizi i junaštvo boraca Užičke vojske ostali u senci zbivanja na glavnom pravcu, zato je njegova knjiga bila pokušaj da ih iz te senke izvuče.
Knjiga „Ratna dejstva Užičke vojske 1914. godine” može poslužiti kao udžbenik za izučavanje vojne istorije na Vojnoj akademiji, ali i kao primamljivo štivo udruženjima koja neguju tradicije oslobodilačkih ratova Srbije.
FOTO GALERIJA
