Istorijska predavanja povodom Dana Vojske Srbije

Predavanje posvećeno dvema temama – „Srpski ratni zarobljenici u Velikom ratu (1914 – 1918)“ i „Verske tradicije Vojske Srbije“ održano je danas u Atrijumu prestoničkog Doma Vojske Srbije.
 
O stradalništvu srpskih ratnih zarobljenika u Prvom svetskom ratu govorio je pukovnik prof. dr Dalibor Denda iz Instituta za strategijska istraživanja Univerziteta odbrane. Dok je o verskim tradicijama, značaju regulisanja verskih pitanja i negovanju tradicionalnih vrednosti i običaja verskih zajednica u vojsci pričao pukovnik docent dr Miljan Milkić, takođe iz Instituta za strategijska istraživanja Univerziteta odbrane.

Predstavljanjem rezultata najnovijih istraživanja, nastalih na osnovu stranih i domaćih arhivskih izvora i literature, koja rekonstruišu sudbinu zarobljenih srpskih oficira, podoficira i vojnika u logorima u Austro-Ugarskoj, Nemačkoj i Bugarskoj, pukovnik prof. dr Denda izneo je podatak da je od 222.357 srpskih ratnih zarobljenika, prvih iz redova Antante, usled lošeg tretmana i nebrige, stradalo dvadeset sedam posto.
 
„Tema o kojoj govorimo prilično je intrigantna i malo istraživana i u svetskim okvirima, iako je istu sudbinu ratnih zarobljenika u Prvom svetskom ratu delilo osam miliona ljudi. Zajedno sa rumunskim i italijanskim ratnim zarobljenicima srpski ratni zarobljenici su doživeli najtežu sudbinu od svih zarobljenih pripadnika oružanih snaga Antante u Prvom svetskom ratu“, kazao je pukovnik prof. dr Denda, istakavši da je najveći broj srpskih ratnih zarobljenika bilo zarobljeno nakon Kolubarske bitke, kao najveće srpske pobede u 1914. godini.

Prvi svetski rat, bio je prvi sukob u istoriji u kojem je pitanje ratnih zarobljenika bilo uređeno -  dvema Haškim konvencijama iz 1899. i 1907. godine. Iako im je status bio garantovan konvencijama, one se nisu u potpunosti poštovale u logorima, te su mnogi ratni zarobljenici stradali od epidemije tifusa i drugih bolesti.
 
Na položaj srpskih ratnih zarobljenika, prvenstveno na početku Velikog rata, uticala je  je Austro-Ugarska propaganda i širenje mržnje prema Srbima.
 
„Propagandni rat i mržnja prema Srbima koja se širila nakon Balkanskih ratova i, u jačem intenzitetu, nakon Sarajevskog atentata uticala je na svirepost koju su austro-ugarske grupe pokazale na teritoriji Srbije u prvim operacijama 1914. godine, a istovremeno se ta mržnja reflektovala i na položaj prvih srpskih ratnih zarobljenika rekao je pukovnik prof. dr Denda, rekavši da su iza rata i teške sudbine ratnih zarobljenika ostala groblja i memorijali koje je podizala Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca između dva rata.

Tema verske službe, prema rečima pukovnika docenta dr Milkića, nije bila prisutna približno deset godina u Vojsci Srbije i uopšte u državi.
„Tokom tog perioda nije se vodilo računa o tezi da „nema vojske bez tradicije“ i da je vojska upravo ta koja je zasnovana na tradiciji“, naglasio je pukovnik docent dr Milkić.
 
Verska služba u Vojsci Srbije zasnovana je na vrednostima tradicionalnih crkava i verskih zajednica, a sve to u funkciji izgradnje, održavanja i povećanja operativnih sposobnosti Vojske Srbije prilikom izvršavanja svih definisanih misija i zadataka.
 
„Crkveni obredi koji su vršeni u kasarnama i vojnim logorima, upotreba ikona, osvećenje zastave, polaganje zakletve, proslava državnih praznika i slava jedinica, imali su veliki značaj u razvijanju i jačanju duhovnih i moralnih vrednosti kao i negovanju vojničkih vrlina i patriotizma pripadnika vojske“, rekao je pukovnik docent dr Milkić, podsetivši da je prošle godine obeleženo deset godina od ponovnog uvođenja verske službe u Vojsku Srbije, a koja je utemeljena Zakonom o Vojsci Srbije.

Vojni istoričari iz Instituta za strategijska istraživanja, tradicionalno, obrađivanjem tema koje su dugo bile skrajnute, najavljuju svečanosti u vezi sa obeležavanjem Dana Vojske Srbije.