O Domu Vojske Srbije
Sredinom maja 1929. godine, sa namerom da se u centralnoj gradskoj zoni izgradi monumentalno zdanje vojne namene koje će na najadekvatniji način prikazati snagu državnog aparata odbrane i zaštite, raspisan je konkurs za izgradnju „Ratničkog doma”. Na konkursu se posebno vodilo računa o poštovanju jasno određenih propozicija, koje su se prvenstveno odnosile na izgled i funkciju budućeg zdanja koje je trebalo da objedini „ne samo organizacije ratnika, već i sva nacionalna i kulturna društva u prestonici”.
U duhu moderne arhitekture sa elementima ekspresionizma četrdesetih godina dvadesetog veka, a prema projektu profesora i arhitekata Jovana Jovanovića i Živka Piperskog izgrađena je palata Doma Vojske Srbije, prvobitno „Ratničkog doma”. Objekat je izgrađen na placu koji je Opština Beograda darovala bivšim ratnicima za letnju biciklističku stazu Velosipedskog kluba sredstvima i ličnim prilozima Udruženja rezervnih oficira i ratnika Kraljevine Srbije između dva svetska rata.
Izgradnja palate „Ratničkog doma“ svečano je otpočeta u decembru 1929. godine i trajala je do 24. novembra 1931. godine, kada je objekat dovršen. Do 1934. godine svi departmani su useljeni u objeka, kada je ova institucija zvanično ostvarila pun radni kapacitet.
Zgrada je izgrađena sa osnovom u obliku ćiriličnog slova P, kao slobodan blok okružen ulicama Braće Jugović, Francuskom, Siminom i Emilijana Josimovića. Osim dve podzemne etaže, zgrada poseduje suteren, visoko prizemlje i tri sprata sa krovnom terasom. Sa simbiličke strane, posebno se ističe donžon kula sa satom koja markira ugao ulica Francuske i Braće Jugović. Ova kula je na simboličan način trebalo da poveže ulogu kalemegdanskih kula osmatračnica, kao dela kompleksa Beogradske tvrđave, i jednog od simbola srpskog oslobođenja od turske vlasti, dok monumentalni javni časovnik označava novo vreme koje nosi snažnu poruku jačanja nacionalnog identiteta jugoslovenstva u Kraljevini Jugoslaviji. Tome je dodatno trebalo da doprinese i osam skulptura koje su planirane da budu postavljene iznad arkade na glavnoj fasadi. Originalnim projektom je planirano da iznad svakog stuba na ulaznom delu stoje, u prirodnoj veličini, skulpture oklopnika iz doba dinastije Nemanjića, ratnika iz doba vladavine cara Dušana, borca iz kosovske bitke, guslara, ustanika iz Prvog srpskog ustanka, vojnika iz 1876, vojnika iz 1912. i jugoslovenskog vojnika sa šlemom iz 1918. godine. Sedam velikih ulaznih vrata napravljena su u tradiciji sedmovratne Žiče.Objekat je, osim vojne namene, trebalo da služi i razvoju odnosa sa civilnim sektorom kroz neposrednu saradnju sa različitim kulturnim udruženjima koja su useljena u zgradu Doma neposredno nakon njegove izgradnje. Među njima su najaktivnija bila Udruženja rezervnih oficira i ratnika, Jadranska straža, Udruženje dobrovoljaca, Sokolska matica, Društvo prijatelja Francuske i dr. Nakon dogradnje dela prema Siminoj ulici u objekat su smeštani i oficiri iz unutrašnjosti tokom službe u prestonici.
Godine 1939. zgrada je dograđena prema Siminoj ulici, a osnova zatvorena u obliku kvadrata. Prethodno je ovaj plato prema Siminoj ulici, a unutar bloka zgrade, služio kao letnja bašta u kojoj su se održavale razne svečanosti.Za vreme Drugog svetskog rata ovaj objekat su koristile nemačke vojne vlasti. Avgusta 1941. u zgradu se useljavaju oficiri Vermahta. Ratnički dom postaje sedište komande Gestapoa za južni Balkan.
Posle oslobođenja Beograda, zvanično je ustanovljen Dom JA na prvu godišljicu Dana pobede nad fašizmom, 9. maja 1946. Prvi komandant i načelnik Doma bio je znameniti profesor, ratni pukovnik, akademski slikar i grafičar Branko Šotra. Odlukom Skupštine grada Beograda zgrada je 1984. godine proglašena za kulturno dobro.
U bogatoj istoriji ovu kuću su posetile poznate ličnosti političkog i kulturnog života: Josip Broz, Ernesto Če Gevara, Ivo Andrić, Branko Ćopić, Desanka Maksimović, Nikola Čaušesku, Patrijarh Pavle, Patrijarh Irinej, Emir Kustirica, Petar Kralj, Ljuba Tadić, Novak Đoković, Oliver Njego, Zubin Mehta, Vojislav Bubiša Simić, Stefan Milenković, Ivo Pogorelić, Matija Bećković, predsednici Srbije kao i brojne ličnosti međunarodne političke scene.
Dom Vojske Srbije kao svojevrsni Dom kulture i danas svojim aktivnostima podstiče i unapređuje nivo informisanja i obrazovanja, kako profesionalnih pripadnika Vojske Srbije, tako i građanski sektor kroz izložbeni program, koncertne sadržaje, promocije knjiga, tribine, predavanja. U zgradi Doma Vojske Srbije nalaze se moderno opremljene prostorije, koje se koriste za održavanje različitih događaja kao što su: prijemi, konferencije, seminari, predavanja, poslovne proslave, sajmovi, prezentacije, kokteli, balovi, modne revije, venčanja i druge privatne proslave.Od 2010. Dom Vojske Srbije postao je sedište Medija centara „Odbrana“ i Umetničkog ansambla „Stanislav Binički“.
Spoljašnje veze:
