03.03.2015
Promovisana knjiga "Prilepski kontrasti"
U Domu Vojske Srbije predstavljena je knjiga „Prilepski kontrasti“ Miloša Meljanca u kojoj se, na dvestotinak stranica veoma zanimljivog i dokumentima potkrepljenog štiva, opisuje nezavidan život dalmatinskih kolonista, Srba koji su 1922. godine, između dva svetska rata doseljeni u Prilepsku ravnicu, u kraj u kome su po izbijanju Prvog balkanskog rata srpsku vojsku starosedeoci dočekali kao oslobodioce. Nažalost, nisu mnogo uživali u miru. Mnogi od novodoseljenih Srba su se toj vojsci pridružili u početku Drugog svetskog rata, mnogi su dali svoje živote za slobodu i lepši i humaniji život u slobodnoj Jugoslaviji. I opet, sreća im nije bila naklonjena, ni njima, ni njihovim potomcima koji su se u Staroj Srbiji, Vardarskoj banovini, Makedoniji, nadali boljim danima...
O knjizi „Prilepski kontrasti“ govorili su Zoran Kolundžija, direktor Izdavačke kuće „Prometej“; dr Dragan Bakić istoričar SANU; politikolog dr Veran Stančetić i autor. Ističući da sudbina dalmatinskih kolonista, prikazana kroz kontraste njihovog života u Prilepskoj niziji, balkanskim i svetskim ratovima, ali i u posleratnoj komunističkoj Jugoslaviji jasno svedoči o preplitanju nacionalne i socijalne dimenzije na ovim prostorima, Zoran Kolundžija se nije libio da naglasi kako nam kultura sećanja nije jača strana.- To se jasno vidi iz našeg odnosa prema grobljima i spomen obeležjima ratnika koji su nas tokom poslednjih sto godina dobrano zadužili, rekao je Kolundžija. – U knjizi je predočeno da su srpska spomen obeležja u Prilepskoj dolini, spomen kosturnica i crkva Ćirilo i Metodije u kojoj su položeni zemni ostaci više od hiljadu poginulih srpskih vojnika, danas u jadnom i čemernom stanju, dok je, s druge strane, nemačko vojno groblje uređeno i dostojno palih, bez obzira na to na kojoj su se strani borili. Knjiga Miloša Meljanca prepuna je takvih kontrasta koji svedoče o našoj nebrizi, ali i nameri makedonskih vlasti da izbrišu iz sećanja svaki dokaz postojanja Srba na tim prostorima, zaključio je Kolundžija.
A da je srpski narod na području Stare Srbije živeo, svedoče ne samo groblja, već i spomenici kulture, mnoge pravoslavne crkve i hramovi... O neprekikidnim i upornim pokušajima prenebregavanja te činjenice, naročito u periodu posle Drugog svetskog rata, govorili su istoričar dr Dragan Bakić i politikolog dr Veran Stančetić koji su, ističući istraživački napor autora da pokaže nezavidan položaj dalmatinskih kolonista iz Prilepske doline, ne samo tokom dva svetska rata, već i u međuratnom, pa i posleratnom periodu socijalističke Jugoslavije, govorili i o čestim, gotovo neprekidnim kolonizacijama i seobama srpskog naroda s jednog prostora na drugi. Na kraju se ljubiteljima knjige prisutnim na promociji obratio i sam autor, koji je potresnim svedočanstvom opisao svoj i put svojih predaka iz dalmatinskih sela do Prilepa i okolone, ali i novu nasilnu kolonizaciju u Vojvodinu, realizovanu posle Drugog svetskog rata. Put jednog dela srpskog naroda, iz krševitih predela hrvatske Dalmacije, preko močvarnih makedonskih ravnica, do vojvođanskih polja, na karti u kojoj su veliki crtali zone interesa, gotovo da nije ni zabeležen. A svedoči o mnogo čemu.
FOTO GALERIJA
